Stall test - to test skrzyni biegów, który w instrukcji serwisowej opisany jest jako ekstremalnie ważny w diagnostyce automatycznej skrzyni i silnika. Jego celem jest (za instrukcją) sprawdzenie sprzęgieł skrzyni biegów, sprawdzenie sprzęgła hydrokinetycznego i silnika. Polega on na tym, że trzymając lewą nogą mocno na hamulcu (aby pojazd nam nie bryknął z miejsca) ustawia się wajchę skrzyni na poszczególne ustawienia i wciska dość dynamicznie pedał gazu do oporu. Efekt jest taki, że skrzynia zapina napęd, auto chce ruszyć, ale nie może bo trzymają go w brutalny sposób hamulce, a więc silnik jest najmocniej jak to możliwe tłumiony (nie zgaśnie, bo przeca nie jest połączony mechanicznie ze skrzynią, tylko hydrodynamicznie za pomocą torque converter'a). W zależności od kondycji poszczególnych sprzęgieł, hamulców, solenoidów i regulatorów ciśnienia w skrzyni efektem jest jakaś prędkość silnika podczas tego 'tłumienia'. Dla OBK MY02 gdzie jest skrzynia 4AT prędkość ta (stall speed) powinna się zawierać między 2000-2500 (dla modelu 2.0L) i 2100-2600 rpm dla pozostałych silników.
I teraz ważne rzeczy.
Zanim przystąpisz do stall testu:
- sprawdź, czy przepustnica otwiera się na maksa
- sprawdź, czy poziom oleju w silniku jest prawidłowy
- sprawdź, czy poziom płynu chłodniczego jest prawidłowy
- sprawdź, czy poziom płynu hydraulicznego (ATF) w skrzyni jest prawidłowy
- sprawdź, czy poziom oleju w dyfrze jest prawidłowy
- upewnij się, że temperatura ATF jest w przedziale 50-80 st. C poprzez pozostawienie pracującego silnika na wolnych obrotach (skrzynia na N lub P) przez około 30 min.
- zablokuj wszystkie 4 koła klinami i zaciągnij ręczny
Dalej sam test idąc wg instrukcji:
- ustaw skrzynię w pozycji 2 i trzymając mocno wciśnięty pedał hamulca naciśnij stopniowo pedał gazu aż do pełnego gazu.
- kiedy obrotu silnika się ustabilizują (w rzeczywistości to praktycznie od razu jak gaz jest wciśnięty do oporu) odczytaj obroty silnia i puść pedał gazu (nie hamulca!!)
- przełącz skrzynię na N w celu wychłodzenia silnika i skrzyni, a przy okazji zapisz odczytaną wcześniej wartość obrotów.
- jeżeli prędkość ta jest wyższa, niż specyfikacja oznaczać to może, że ślizgać się może sprzęgło wielopłytkowe 'low cluch' lub hamulec (który też jest sprzęgłem) biegów 2-4. Aby to zidentyfikować należy przeprowadzić test dla ustawienia skrzyni w pozycji D.
- wykonaj stall test dla ustawienia skrzyni w pozycji R.
Interpretacja wyników:
1. Jeżeli obroty (dla pozycji skrzyni 2 i R) mniejsze niż w specyfikacji to możliwe przyczyny: niepełne otwarcie przepustnicy, nieprawidłowa praca silnika, sprzęgło jednokierunkowe sprzęgła hydrokinetycznego ślizga.
2. Jeżeli obroty (dla pozycji skrzyni D) większe niż w specyfikacji to możliwe przyczyny: ciśnienie ATF w linii sterowania za niskie, nieprawidłowe działanie sprzęgła jednokierunkowego, sprzęgło 'low clutch' (patrz teoria działania skrzyni autom.) ślizga.
3. Jeżeli obroty (dla pozycji skrzyni R) większe niż w specyfikacji to możliwe przyczyny: ciśnienie ATF w linii sterowania za niskie, sprzęgło wstecznego ślizga, sprzęgło hamulca 'low&revers' (patrz teoria działania skrzyni autom.) ślizga.
4. Jeżeli obroty (dla pozycji skrzyni 2) większe niż w specyfikacji to możliwe przyczyny: ciśnienie ATF w linii sterowania za niskie, sprzęgło 'low clutch' (patrz teoria działania skrzyni autom.) ślizga., sprzęgło hamulca '2-4' (patrz teoria działania skrzyni autom.) ślizga.
Dodatkowe uwagi:
- nie trzymać silnika na obrotach dłużej niż 5 sekund (licząc od zamkniętej przepustnicy do pełnego otwarcia). Podczas testu temperatura płynu w skrzyni (ATF) i torque converterze szybko rośnie. za wysoka może doprowadzić do zużycia ATF i nadwyrężenia sprzęgieł skrzyni. Dlatego należy zapewnić odpowiedni czas na schłodzenie płynu poprzez pozostawienie silnika na jałowych obrotach (maks 1200 rpm) przez co najmniej minutę (skrzynia na P lub N). Jeżeli prędkość obrotowa silnika podczas wykonywania stall testu jest wyższa od specyfikacji przerwać niezwłocznie test, aby nie ryzykować trwałego uszkodzenia skrzyni biegów.
Zaznaczam jeszcze raz, że powyższe informacje zaczerpnięte są z instrukcji serwisowej Subaru Legacy/Outback, model 2002 i wykonujesz test na własną odpowiedzialność.
Tu można obaczyć video ze stall test'em, co prawda nie w Subarce, ale idea dokładnie ta sama:
Co do tych sprzęgieł i hamulców-sprzęgieł w skrzyni to jest trochę tłumaczenia i najlepiej zgłębić teorię działania skrzyni automatycznej opartej na przekładniach planetarnych samemu. Polecam filmy (co prawda nie w ojczystym języku, ale można się poczuć jak na zajęciach w technikum:):) :
Ogólnie oprócz testu drogowego robi się jeszcze tzw. lag test, czyli mierzy się czas między włączeniem N->D (<1.2 sek dla omawianego modelu i <1.5 sek przy N->R), a faktycznym zapięciem napędu (wyczuwalne szarpnięcie) oraz sprawdza ciśnienie płynu w linii sterowania sprzęgłami skrzyni.
Takie testy robiłem nie tylko w przytoczonej przez mnie we wcześniejszym poście Subarce i za każdym razem trzeba dysponować opisem procedury zalecanym przez producenta konkretnego pojazdu oraz nie przekraczać czasów żyłowania na pełnym gazie i pilnować czasów chłodzenia na wolnych obrotach przy ustawionej skrzyni na N (ważne, bo gdy skrzynia na wolnych obrotach, ale nie na N, P to sprzęgła dalej pracują i nici z chłodzenia...). W skrzyniach z większą ilością biegów niż 4 test będzie się różnił, bo w skrzyni jest więcej przekładni planetarnych. Dane w Service Manual'ach konkretnych modeli.
A może by to odkleić od tematu (do przemyślenia przez Szanownego Moderatora)?
pozdr